Karta kierowcy – czym jest i jak ją uzyskać?

Tachograf cyfrowy to urządzenie, które rejestruje sposób użytkowania pojazdu ciężarowego i zapisuje na bieżąco wszelkie dane na karcie kierowcy na temat jego stylu jazdy czy też obciążenia silnika lub ilości pokonanych kilometrów.

Karta jest wymagana prawnie i zawsze stanowi jeden z najważniejszych dowodów w sytuacjach spornych, które wymagają rozwiązania np. w sądzie. Kartę wyrabia się w Państwowej Wytwórni Papierów Wartościowych w cenie 172,20 zł.

Co to jest tachograf?

Tachograf cyfrowy jest niewielkim urządzeniem, które służy wyłącznie do zapisywania na karcie kierowcy oraz w wewnętrznej pamięci masowej wszelkich danych na temat użytkowania pojazdu ciężarowego. Tachograf jest wyposażony w niewielki wyświetlacz, na którym prezentowane są podstawowe dane na temat kilometrów, wyświetlana jest także aktualna godzina oraz prędkość pojazdu.

Do niedawna najpopularniejsze na polskich drogach były tachografy analogowe, które zapisywały dane w sposób analogowy na tarczkach. Charakteryzowały się niską precyzją działania oraz stosunkowo niedużym zakresem pomiarowym, ich zaletą były jednak niewysokie koszty  wdrożenia urządzenia. Ponadto można było z łatwością wprowadzić na tarczy nieautoryzowane zmiany, które np. zwalniały kierowcę z odpowiedzialności za dany wypadek, uszkodzenie pojazdu czy też mienia. Służyły do tego magnesu oraz wyłączniki elektroniczne zakłócające pracę tachografu. Skutkiem był brak rejestracji zadziałania systemów ABS np. podczas awaryjnego hamowania, a także brak informacji na temat aktywności kierowcy czy prędkości pojazdu. Ogromne pole do nadużyć sprawiło, że obecnie jest wymóg stosowania tachografów cyfrowych.

Podstawowe informacje na temat karty kierowcy

Karta kierowcy to karta wielkości dowodu osobistego z chipem elektronicznym, wydawana przez Państwową Wytwórnię Papierów Wartościowych w czasie 26 dni od złożenia wniosku na czas 5 lat bądź do chwili utraty prawa jazdy przez kierowcę. Wówczas należy wyrobić ją ponownie. Każdy kierowca prowadzący pojazd wyposażony w tachograf cyfrowy musi mieć także kartę kierowcy zaryglowaną w tachografie od czasu rozpoczęcia podróży, aż do czasu jej zakończenia.

Na karcie zapisywany jest szereg różnych danych. Warto wśród nich wyróżnić numer identyfikacyjny karty oraz dane jej posiadacza, wraz z danymi na temat prawa jazdy, a także szczegóły techniczne pojazdu. Najważniejsze są jednak dane dotyczące użytkowania auta ciężarowego, w tym miejsce rozpoczęcia pracy oraz jej zakończenia, rejestracja zdarzeń drogowych i usterek, a także informacje na temat przeprowadzonych czynności kontrolnych.

Kopiowanie danych przez pracodawcę jest wymagane szczególnie w przypadku, gdy karta kierowcy straciła ważność oraz gdy występuje zagrożenie utraty danych. Co więcej, należy także zgrać dane karty w przypadku rozwiązania umowy z pracownikiem, a także w przypadku, gdy o zgranie danych z karty wnioskuje urząd, np. ITD lub Policja.

Jak wykonuje się odczyt z karty?

Przedsiębiorca zatrudniający danego kierowcę musi pobierać dane z jego karty pamięci minimum co 28 dni, gdyż to jej maksymalna pamięć, a także wykonywać kopię zapasową wewnętrznej pamięci masowej co 90 dni lub częściej. Służą do tego specjalne autoryzowane czytniki. Dane ściągnięte z karty należy magazynować przez 12 miesięcy

W jaki sposób wyrabia się kartę kierowcy?

Wyrobienie karty kierowcy jest wymagane w przypadku, gdy kierowca ma prowadzić pojazd wyposażony w tachograf cyfrowy. Zazwyczaj w urządzenie to wyposażone są auta, które mają masę własną większą niż 3,5 tony lub gdy pojazd służy do przewozu minimum 9 osób wraz z kierowcą (8 pasażerów). Warto wiedzieć, że pracodawca nie ma prawa ingerować w załatwianie formalności związanych z wnioskowaniem o kartę, musi to samodzielnie zrobić pracownik. Co ciekawe, musi także “założyć” kwotę 172,20 zł z własnych funduszy, po czym ubiegać się o jej zwrot od pracodawcy na podstawie dowodu jej uiszczenia.

Samo wyrobienie karty nie jest skomplikowane. Należy we wniosku wypełnić wszelkie wymagane dane, w tym także podać numer NIP przedsiębiorstwa, a także przedstawić kopię prawa jazdy. W internetowej bazie danych Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych można sprawdzać na bieżąco postęp weryfikacji wniosków. Można to zrobić także telefonicznie na specjalnej dedykowanej infolinii.

Kierowcy muszą wyrobić nową kartę nie tylko w przypadku podejmowania nowej pracy jako kierowca, lecz także po upływie jej ważności, w przypadku zagubienia bądź kradzieży czy też jej uszkodzenia lub nieprawidłowego działania. Należy także wyrobić nową kartę w przypadku zmiany danych osobowych, nazwiska oraz adresu zamieszkania i zameldowania. W tym przypadku kierowca otrzymuje kartę zastępczą.

Co ważne, kartę wydaną na podstawie błędnych lub zafałszowanych danych należy zwrócić w przeciągu nie więcej niż 7 dni od daty otrzymania wezwania. Zazwyczaj wezwanie jest wydawane na podstawie postępowania administracyjnego lub karnego. Brak zwrotu skutkuje postępowaniem egzekucyjnym.

Mandaty za brak karty kierowcy należą do bardzo wysokich

Brak karty kierowcy stanowi bardzo poważne wykroczenie, które zazwyczaj oznacza także bardzo wysokie mandaty zarówno dla kierowcy, jak i dla pracodawcy. Prawo jest skonstruowane w taki sposób specjalnie po to, aby pracodawca wymagał od kierowców zaryglowania karty we wnętrzu tachografu tuż po wejściu do pojazdu i przekazania odpowiednim służbom na ich wezwanie. Obecnie brak karty kierowcy podczas kontroli drogowej lub w razie rozprawy czy wezwania urzędów grozi mandat o wysokości 2000 złotych dla kierowcy, 2000 zł dla osoby, która zarządza procesem transportu w danym przedsiębiorstwie, a także 5000 zł dla samej firmy. Oznacza to, iż niedopatrzenie lub celowe ukrycie karty kierowcy w razie kontroli może skutkować mandatem na łączną wysokość nawet 9000 zł. Co więcej, kwota ta może podnieść o 1000 zł w przypadku, gdy kierowca korzystał z pojazdu bez karty przez więcej niż 15 dni oraz o 100 zł dziennie za brak wykonanego wydruku.

Inne karty używane w przedsiębiorstwie

Tachografy cyfrowe są przeznaczone nie tylko do pracy z kartą kierowcy. Niezbędna jest między innymi karta firmowa, dedykowana do używania przez właścicieli firm transportowych, a także karta warsztatowa oraz kontrolna. Kartę warsztatową umieszcza się w tachografie podczas przeglądów lub instalacji tachografu w wybranym pojeździe, a także podczas naprawy różnych uszkodzeń czy w razie stwierdzenia wadliwego działania. Karty kontrolne są z kolei używane przez policję oraz Inspektorów Ruchu Drogowego, którzy wykorzystują ją w celu sprawdzenia sprawności danego urządzenia. Wszystkie karty są wyrabiane w Państwowej Wytwórni Papierów Wartościowych i zawsze przyznawane osobom upoważnionym do ich posiadania.

Wymogi względem kierowcy korzystającego z karty kierowcy

Kierowca pojazdu ciężarowego dysponujący kartą kierowcy musi spełnić wiele wymagań ze strony prawnej, dlatego też warto o tym pamiętać. Kierowca nie może posługiwać się kartą uszkodzoną lub niesprawną, która nie rejestruje danych we właściwy sposób i może przekłamywać stan faktyczny. Wielu kierowców nie zwraca na ten fakt odpowiedniej uwagi, przez co narażają się na otrzymanie stosunkowo dużego mandatu. Kierowca jest zobligowany do umieszczenia karty w tachometrze cyfrowym natychmiast po wejściu do pojazdu i do usunięcia jej w chwili zakończenia pracy. Nie wolno przekazywać karty innemu kierowcy, należy także chronić kartę przed jej zniszczeniem, zalaniem lub uszkodzeniem mechanicznym.